Recensie (2010) van bibliotheek.nl over het boek Theater als Middel in het Voortgezet Onderwijs

We horen het vaak. Onze tieners ontberen sociale vaardigheden en een aantal zou er baat bij hebben anders om te gaan met de eigen agressie. Dat constateren is één ding, er wat aan doen is hetgeen dramadocent René Koenegras drijft. Alweer 20 jaar slaagt acteur Koenegras er met een even originele als vaak humoristische aanpak in tieners zichzelf te laten spelen in herkenbare situaties.

In het boek Theater als Middel ontvouwt Koenegras hoe hij tieners, met welk leerniveau of culturele achtergrond dan ook, om te beginnen de speelvloer op krijgt (wat al een niet geringe prestatie is!) en vervolgens op speelse wijze bewust maakt van eigen gedragingen. In het eerste deel van het boek vertaalt René Koenegras ogenschijnlijk moeiteloos zijn eigen lessen als toneelspeler naar een andere wereld, die van de klassen in het voortgezet (en speciaal) onderwijs. De verhalen zijn doorspekt met eigen ervaringen zoals de training beheersing van emoties die hij in opdracht van het O.M. ooit verzorgde als onderdeel van de taakstraf. Een van de deelnemers vertelt na een oefening stoer en bijna euforisch hoe hij ondanks herhaalde uitdagingen zijn tegenspeler niét geslagen heeft. Voor alle duidelijkheid, de methode Theater als Middel is er niet op gericht scholieren te transformeren tot aardige toneelspelers. Het doel is het vergroten van sociale vaardigheden, omdat dit jongeren weerbaarder maakt in hun eigen omgeving en de toekomst. De vaardigheid die in alle lessen terugkomt, is de kunst van het samenspelen of wel samenwerken. Leerlingen ontdekken de meerwaarde daarvan, zelfs als dit betekent dat de bestaande hiërarchie in de groep verstoord wordt.

Het is wellicht daarom dat Theater als Middel ook wel een schoolvoorbeeld van passend onderwijs wordt genoemd. De grootste winst van het boek is dat de auteur in het vervolg van zijn boek een belangrijk deel van zijn speloefeningen op papier heeft gezet, voorzien van leermomenten en praktische tips, bruikbaar voor andere docenten en jongerenwerkers. Op een laagdrempelige wijze wordt gewerkt vanuit de belevingswereld van jongeren. Ook onderwerpen als ombuigen van homofoob gedrag, conflicten door verschil in culturele achtergronden en omgang met ongewenste intimiteiten worden niet geschuwd. Toch is het allerminst een zwaarmoedig boek. Koenegras weet als geen ander een ontspannen, hilarische sfeer op te bouwen waarbij tieners zich veilig voelen en vaak verrassend ontwapenend zijn. Die luchtige aanpak kenmerkt zijn werkwijze en gelukkig ook zijn manier van schrijven.

Rollenspelkoffer

 Theater als Middel, Rollenspel.

In het boek wordt op diverse plaatsen gesproken over rollenspellen. Als hulpmiddel voor een rollenspel heeft "Theater als Middel" een set dobbelstenen ontwikkeld met daarop allerhande begrippen die gebruikt kunnen worden. Voor elk van de begrippen wie, wat, waar, waarmee, wanneer en waartoe zitten er twee dobbelstenen in het spel. Hierdoor zijn er 12 verschillende woorden per begrip beschikbaar. Door van elke kleur één dobbelsteen te nemen en die te gooien, kunnen er dus een welhaast oneindig aantal verschillende combinaties gevormd worden. Bij het rollenspel gaat het om een aantal basiselementen, zoals wie, wat, waar, waarmee, wanneer en waartoe. Wie: Op de rode stenen staan personen. Wat: De oranje stenen bevatten negatieve onderwerpen. Waar: Op de gele stenen zijn locaties te vinden. Waarmee: De groene stenen hebben voorwerpen. Wanneer: De blauwe stenen geven tijdsaanduidingen aan. Waartoe: Op de paarse vind je positieve onderwerpen. Het spel geeft de docent/hulpverlener inzicht in het 'Waarom'.

Het (spel)aanbod van de leerling(en) geeft inzicht in hun belevingswereld en kan voor zowel de leerling als docent/hulpverlener een eyeopener of een ingang zijn om bepaalde onderwerpen bespreekbaar te maken.

Spelbeschrijving

Dit lesmateriaal is ontwikkeld door René Koenegras en is een verlengde van het boek 'Theater als Middel in het Voortgezet Onderwijs'. Het boek gaat o.a. in op de voorwaarden die nodig zijn om de methodiek 'Theater als Middel' toe te passen. Doel van het spel: 'aanleren van sociale vaardigheden en observeren van gedrag'. Het spel geeft inzicht in de belevingswereld van de speler en daagt hem of haar op speelse wijze uit de juiste keuze te maken in allerlei situaties door middel van rollenspellen. Er wordt altijd gewerkt vanuit improvisatie. Deze speelstijl maakt dat de elementaire actie of reactie van de speler zichtbaar wordt. Door het spel meerdere keren te spelen kan er gezocht worden naar alternatieve acties of reacties in situaties die door de stenen vooraf bepaald zijn. Spelplezier en veiligheid zijn belangrijke voorwaarden die door de begeleider gecreëerd en bewaakt dienen te worden. 

Kosten voor boek en spelkoffer zijn: € 75,00 exclusief verzendkosten.

Info/bestelling via onderstaand bestelformulier.